در پی منویات و تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم حمایت از گسترش جریان‌های اصیل زبان و ادبیات فارسی در بین مردم، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با همراهی جمعی از شاعران پیشکسوت و استادان عرصه شعر و ادب، نسبت به تشکیل و راه‌اندازی محافل ادبی در سراسر کشور، با محوریت کتابخانه‌های عمومی استان‌های مختلف و هدایت شاعران و پژوهشگران مطرح هر استان، اقدام کرد. این اقدام با هدف نهادینه کردن فرهنگ مشارکت عمومی برای انجام فعالیت‌های ادبی در کتابخانه‌ها و تمهید زمینه اعتلای آن، تقویت و راه‌اندازی محفل‌های ادبی در کتابخانه‌های عمومی برای ایجاد انگیزه نسبت به شعر و ادبیات فارسی و همچنین ساماندهی نیروهای متعهد و متخصص ادبی به منظور ایجاد تحول فرهنگی در خدمات کتابخانه‌ها انجام شد.
نشست پایانی سوگواره مجازی «ده شب، ده محفل» برگزار شد؛
مرثیه سرایی و تعامل فرهنگی شاعران مطرح سراسر کشور در نخستین هم افزایی مجازی
پس از برگزاری ۹ شب از سوگواره مجازی «ده شب، ده محفل» با مشارکت محافل ادبی استان‌های مختلف کشور، دهمین و آخرین نشست از این برنامه با حضور دبیران استانی محافل ادبی و شاعران مطرح کشور برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، دهمین شب از سوگواره مجازی «ده شب، ده محفل» دوشنبه ۱۰ شهریور با حضور نغمه مستشار نظامی، مصطفی محدثی خراسانی، علی محمد مودب، سارا جلوداریان، سید وحید سمنانی، مرضیه فرمانی، عالیه محرابی، حسن پاکزاد، عباس احمدی و کلیه دبیران محافل ادبی و کارشناسان فرهنگی در استان‌ها و همچنین بهترین شاعران این سوگواره به انتخاب شورای ادبی نهاد، از طریق اسکای روم برگزار و به صورت زنده پخش شد.
مصطفی محدثی خراسانی در این برنامه ضمن تشریح ویژگی های شعر آیینی و همچنین ظرفیت های فضای مجازی جهت تعاملات فرهنگی گفت: پیش از برگزاری این سوگواره مجازی تا این حد به ظرفیت های فضای مجازی پی نبرده بودم و با برگزاری این برنامه متوجه شدم گستره وسیعی از خدمات و برنامه‌های فرهنگی می‌تواند از این طریق به جامعه ارائه شود؛ به خصوص در عرصه شعر و ادب و فرهنگ و تحقق عدالت فرهنگی و اجتماعی در کشور؛ چرا که در این سوگواره مجازی بسیاری از استان‌ها برای اولین بار وارد چنین فضایی می‌شدند.
نغمه مستشار نظامی در ادامه این برنامه با اشاره به روند برگزاری سوگواره مجازی «ده شب، ده محفل» گفت: جلسات مختلف این سوگواره مجازی در قالب نشست‌های عصر شعر، هر روز با مشارکت سه استان برگزار شد که طی آن دبیران محافل استان‌های میزبان، به همراه شاعران سرشناس و جوان از هر استان، به خوانش اشعار محلی به گویش ها و زبان های مختلف پرداختند. همچنین معرفی آداب و رسوم محرم در استان‌های مختلف که با پخش ویدیوهای مختلف در این محافل مجازی صورت گرفت از دیگر برنامه محافل در این شب‌ها بود.
وی افزود: این نخستین باری بود که چنین همایش سراسری با حضور شاعران مطرح کشور با استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی توسط محافل ادبی استان‌ها و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شده است که به طور کلی به عنوان نخستین هم افزایی مجازی، شاهد همراهی خوب همه استان ها بودیم. این محفل مجازی به برکت نام امام حسین(ع) با یک مرثیه‌سرایی سراسری باعث تعامل فرهنگی ویژه‌ای بین شاعران سراسر کشور شد.
مستشار نظامی تأکید کرد: هدف ما از برگزاری این سوگواره تحقق حمایت از جریان اصیل شعری در کشور بوده است، چراکه شعر آیینی هم نحله ای از همین جریان اصیل شعری است که متعهد به ارزش‌هایی چون آزادگی و دفاع از حق و عدالت است که جلوه بسیار زیبایی از آن در این برنامه و اشعار خوانده شده، ارائه شد. همچنین می‌توانیم اشعار ارائه شده در این ۱۰ شب سوگواره مجازی را به صورت مجموعه شعر تدوین و منتشر کنیم.
ادامه این برنامه با شعرخوانی شاعران مطرح حاضر و همچنین شاعران منتخب از استان‌های مختلف همراه بود.
«ده شب ده محفل» در عصر عاشورا، سوگوار عزای شهادت سید‌الشهداء شد
سوگواره مجازی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در نهمین روز، به میزبانی محفل ادبی فیض اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران و با شعرخوانی جمعی از شعرای آیینی پایتخت، بصورت وب‌کنفرانس برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران، سوگواره «ده شب ده محفل» در نهمین روز، به میزبانی محفل ادبی فیض اداره کل کتابخانه های عمومی تهران با حضور سکینه خاتون مهدیان پور، معاون امور کتابخانه ها و همکاری ها اداره کل کتابخانه های عمومی استان؛ نغمه مستشار نظامی، دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور قاسم صرافان، نفیسه سادات موسوی، میلاد عرفانپور و فاطمه نانی زاده از شعرای آیینی پایتخت، بصورت وب‌کنفرانس برگزار شد.
در ابتدای این نشست نغمه مستشار نظامی به معرفی محفل ادبی فیض پرداخت وگفت: محفل ادبی فیض اواخر آذر ماه سال گذشته طی مراسمی با حضور شاعران برجسته کشور و مسئولین آغاز بکار کرد و جلسات آن در کتابخانه مرکزی پارکشهر برگزار می‌شد. وی افزود: با شیوع کرونا، از ابتدای فروردین ماه این جلسات دوشنبه هر هفته در فضای مجازی و از طریق سامانه آموزش آنلاین برگزار شد و این محفل میزبان ادیبان و شاعران صاحب نام و فارسی زبانان سایر کشورهای جهان بود. سپس سکینه مهدیان پور معاون اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران ضمن عرض تسلیت ایام سوگواری اباعبدالله گفت: با برنامه‌ریزی انجام شده در اداره کل امور فرهنگی نهاد، برنامه «ده شب ده محفل» در حال برگزاری است که در نهمین شب آن استان تهران میزبان شاعران فرهیخته استان شده است. وی در ادامه به معرفی کتاب «حسین(ع) از زبان حسین(ع)» پرداخت و گفت: ما از هر فرصتی برای ترویج کتاب و کتابخوانی استفاده میکنیم و این نشست نیز یکی از همان فرصت هاست. کتاب «حسین(ع) از زبان حسین(ع)» نوشته حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدیان است که سال گذشته به چاپ رسید و آیین رونمایی آن نیز در کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.
وی افزود:این کتاب از ولادت سالار شهیدان امام حسین(ع) تا شهادت را از زبان حضرت و پس از شهادتش از زمان اسارت کاروان تا بازگشت به کربلا و سپس مدینه را از زبان حضرت زینب(س) روایت می‌کند. قلم روان و جذاب نویسنده و همچنین ارجاعات همه مطالب به کتابهای معتبر و منابع تاریخی، از ویژگی‌های این کتاب است.
ارسال بیش از ۱۴ هزار بیت به پویش «اقتراح ماسک»/ معرفی برگزیدگان پس از ایام عزاداری ماه محرم
نغمه مستشار نظامی دبیر پویش «اقتراح ماسک» با اشاره به استقبال گسترده علاقه‌مندان و همچنین استادان حوزه شعر و ادب کشور از این پویش و ارسال بیش از ۱۴ هزار بیت به این پویش، از معرفی و تقدیر از آثار و شاعران برگزیده پس از ایام عزاداری ماه محرم خبر داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، پویش ادبی «اقتراح ماسک» که به همت محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و با هدف ترویج فرهنگ استفاده از ماسک برای حمایت از کادر درمان و همچنین کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا راه اندازی شد، با استقبال گسترده شاعران و علاقه‌مندان به شعر و ادب و با هشتگ #اقتراح_ماسک به یکی از پویش‌های پربازدید فضای مجازی در این روزها تبدیل شده است.
نغمه مستشار نظامی، دبیر پویش «اقتراح ماسک» در این باره گفت: محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از حدود یک ماه گذشته با دعوت از شاعران و اهالی ادب سراسر کشور به «اقتراح» و بهره‌مندی از ابیات معروف بزرگان ادب فارسی برای سرایش تک بیت با کلید واژۀ «ماسک» دعوت کرد. در این پویش از شاعران و علاقه‌مندان به این حوزه خواسته شده بود برای اثرگذاری بیشتر، ابیات را به زبان طنز (طنز عفیف) بسرایند، و در نهایت شعر خود را با هشتگ #اقتراح_ماسک منتشر کنند.
وی با اشاره به استقبال گسترده از این پویش افزود: «اقتراح» به معنی سنجش ذوق و قریحه ادبی شاعران است و در همه محافل ادبی اصیل اقتراح وجود داشت؛ به طوری که آثار بسیاری از شاعران نامی فارسی زبان بر اساس یک موضوع و داستان مطروحه سروده شده اند. خوشبختانه این دعوت محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به اقتراح با استقبالی فراتر از انتظار ما همراه شد و در کنار شاعران علاقه‌مند در سراسر کشور، بسیاری از استادان شعر و ادب، چهره های ادبی و حتی چهره های طنز کشور از این پویش استقبال کردند.
مستشارنظامی درباره هدف راه‌اندازی این پویش گفت: با توجه به اهتمام مسئولان و تأکید آنها برای استفاده از ماسک به عنوان بهترین راه شناخته شده برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا، هدف ما این بود که سرایش و انتشار ابیاتی از شاعران بزرگ با چاشنی طنز و کلید واژه «ماسک» انگیزه ای شود و مردم را به استفاده از ماسک ترغیب کند که خوشبختانه هم توسط استادان و هم توسط کتابداران و شاعران با #اقتراح_ماسک به صورت گسترده در فضای مجازی منتشر و دست به دست شد.
دبیر پویش «اقتراح ماسک» با اشاره به دریافت بیش از ۱۴ هزار بیت در این پویش گفت: آثار بسیار درخوری در این پویش سروده و منتشر شده که البته برخی از این ابیات دارای اشکالات وزنی و برخی غیر منطبق با حال و هوای طنزگونه این پویش بودند و برخی نیز به لحاظ محتوایی همسو با هدف راه‌اندازی این پویش نبودند که به ناچار در میان آثار مورد نظر ما جایی نداشتند و حذف شدند. بر این اساس از این ۱۴ هزار بیت حدود ۸ هزار بیت خوب، سالم و هدفمند بر اساس معیارهای پویش استخراج شد که از این تعداد چیزی حدود ۵۰۰ بیت آن توسط شاعران مطرح کشور سروده شده است.
وی با اعلام پایان فعالیت این پویش گفت: با توجه به فضای طنزگونه این پویش و نظر به نزدیک شدن به ایام عزاداری ماه محرم این پویش در ۲۴ مرداد ماه پایان یافت. اگرچه ما بنا داشتیم از تعدادی از آثار برگزیده در این پویش تقدیر کنیم، اما استقبال گسترده از این پویش ما را در تقدیر از برگزیدگان و انتشار آثار آنها در قالب کتاب مصمم تر کرد. به این منظور معرفی و تقدیر از آثار و شاعران برگزیده پس از ایام عزاداری ماه محرم انجام خواهد شد.
دبیر پویش «اقتراح ماسک» تأکید کرد: هدف ما از این پویش سرایش صرف ابیات نبوده، بلکه این پویش هدفمحور به دنبال تأثیرگذاری در جامعه برای استفاده از ماسک از طریق شعر و زبان طنز بوده، بر این اساس از محافل ادبی کشور درخواست کردیم با ابتکار خودشان این اشعار و ابیات را در جهت ترویج فرهنگ استفاده از ماسک در دسترس عموم و در معرض دید همگان قرار دهند.
مستشارنظامی همچنین با اشاره به نزدیک شدن به بزرگداشت ابن سینا و روز پزشک، ضمن تقدیر از زحمات کادر درمان گفت: وقتی مقام معظم رهبری شخصا به استفاده از ماسک اهتمام دارند و این موضوع را گامی در جهت احترام به کادر درمان تلقی می‌کنند، بر همه ما فرض است که در هر جایگاهی که قرار داریم در این زمینه قدم برداریم و تا ریشه کن شدن این ویروس در کنار کادر درمان باشیم.
وی افزود: امیدوار هستیم که پویش «اقتراح ماسک» توانسته باشد با استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های زبان شعر و ویژگی‌های زبان طنز، باری از دوش کادر درمان و پزشکان محترمی که در این ایام در خط مقدم مبارزه با کرونا هستند، بردارد. از آنجا که همیشه این قلم‌ها بودند که در فرهنگ سازی موثر عمل کرده اند، ان‌شاءالله ما اهل قلم تا پایان بحران کرونا دوشادوش کادر درمان از این عزیزان و بزرگواران حمایت می کنیم و امیدواریم استفاده از ماسک در مقابله با این ویروس نهادینه شود
پویش ادبی اقتراح ماسک به همت محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و با هدف ترویج فرهنگ استفاده از ماسک برای حمایت از کادر درمان و کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا، راه اندازی شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، پویش ادبی اقتراح ماسک به همت محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و با هدف ترویج فرهنگ استفاده از ماسک برای حمایت از کادر درمان و کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا، راه اندازی شد.
محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از شاعران و اهالی ادب سراسر کشور دعوت می‌کند با اقتراح و سرایش تک بیت با کلید واژۀ «ماسک» در بسیج همگانی برای رعایت توصیه‌های بهداشتی در مقابله با کرونا همراه شوند.
شاعران می‌توانند برای اثرگذاری بیشتر، ابیات را به زبان طنز (طنز عفیف) بسرایند، از ابیات معروف بزرگان ادب فارسی بهره‌مند شوند و در نهایت شعر خود را با هشتگ #اقتراح_ماسک منتشر کنند.
کتابخانه‌های عمومی پایگاه و زادگاه محافل ادبی هستند
محمدعلی مجاهدی از شاعران پیشکسوت شعر آیینی با تقدیر از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای راه‌اندازی محافل شعری با محوریت کتابخانه‌های عمومی، گفت: بهترین عامل دخیل در گسترش دایره واژگانی شاعران جوان «کتاب» و به خصوص کتابهای مرجع است که آن را در کتابخانه‌های عمومی می‌توان یافت.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به نقل از تسنیم، در پی منویات مقام معظم رهبری و توجه ویژه ایشان به شعر و ادبیات و همچنین مطالبه همیشگی ایشان در حمایت از جریان‌های اصیل ادبی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با همراهی جمعی از استادان عرصه شعر و ادب اقدام به تشکیل و راه‌اندازی محافل ادبی در سراسر کشور و با محوریت کتابخانه‌های عمومی کرد که این اقدام با استقبال اهالی و فعالان این عرصه همراه بود.
محمدعلی مجاهدی از شاعران پیشکسوت شعر آیینی، با اشاره به نقش بی‌بدیل محافل ادبی در رویش، کشف و پرورش استعدادهای ادبی کشور گفت: محافل ادبی از دیرباز تا کنون نقشی اساسی در بالندگی حوزه شعر و ادب داشته است؛ به عنوان مثال مستنداتی از مسئله نقد شعر که از زمان صفویه در تذکره‌ها وجود دارد که در مورد یک بیت صائب تبریزی مباحثی در محافل آغاز می‌شود. نظرات مختلف و شنیدن این نقدها و پاسخ‌هایی که از سوی صاحب‌نظران اعلام می‌شود، مسلما در اینکه شعرا بتوانند بهتر با عواملی که در آفرینش شعر -چه از نظر ساختاری و چه ازنظر محتوایی- دخیل هستند، بهتر آشنا شوند.
وی افزود: تجربه نشان داده است که استان‌هایی که دارای انجمن‌ها و محافل باسابقه‌تری بوده‌اند، چهره‌های شاخص‌تری را به عرصه ادبیات و شعر تحویل داده‌اند. به عنوان مثال در انجمن ادبی محیط در قم که بنده از سال ۱۳۴۲ تا کنون مسئولیتش را بر عهده دارم، دستاوردهای بسیار جالبی در زمینه شعر آیینی به دست آمده است. به طوری که بسیاری از دوستان و صاحب‌نظران بر تأثیرگزاری این انجمن در شکل‌گیری و بالندگی و همچنین شناسایی ابعاد موضوعی شعر آیینی تأکید داشته است.
مجاهدی درباره شکل‌گیری و رویش انجمن‌های ادبی جدید با محوریت کتابخانه‌های عمومی گفت: ما همواره در پرورش استعدادها درباره شعرای جوان بر وسعت دایره واژگانی شاعر تأکید و پافشاری داشته‌ایم. شاعر هر مقدار گستره اطلاعاتی و مطالعاتی اش بیشتر باشد، قدرت مانور او در عرصه آفرینش شعر بیشتر می‌شود. چراکه لغات و واژگان همچون سربازانی می‌مانند که تحت امر شاعر هستند تا در زمان سرایش شعر هر کدام را احضار کنند در اختیار او قرار می‌گیرند. مسلما بهترین عامل دخیل در گسترش دایره واژگانی شاعران «کتاب» و به خصوص کتابهای مرجع است که آن را در کتابخانه‌های عمومی می‌توان یافت.
این شاعر پیشکسوت ادامه داد: نقش کتابخانه‌های عمومی در رشد و بالندگی استعدادهای جوان بی بدیل است و ورود نهاد کتابخانه‌ها و انتخاب کتابخانه‌های عمومی به عنوان پایگاه و زادگاه محافل ادبی، نهایت خوش سلیقه‌گی و آینده‌بینی تصمیم گیرندگان این حرکت بوده است. بنده در جلسه افتتاحیه محفل ادبی فیض بودم و از طریق فضای مجازی آن را پیگیری می‌کنم و می‌بینم که چه مقدار اشتیاق نشان داده می‌شود و چه مقدار استعدادهای گمنام در گوشه و کنار کشور در این محافل مجال ظهور و بروز پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به توجه و اهتمام نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به حوزه شعر و ادبیات آیینی گفت: اگر به دقت نگاه کنید می‌بینید که از سده‌های آغازین هجری تا کنون کیان شعر پارسی با ادبیات دینی و آیینی بنیان نهاده شده؛ به طوری که رودکی که پدر شعر پارسی بوده قرآن کریم را از حفظ بوده و انس عجیبی با متون اسلامی و معارف اسلامی داشته؛ همچنین حکیم ابوالقاسم فردوسی، سنایی، مولوی و بسیاری دیگر از معارف زلال اسلامی رفع عطش می‌کردند. البته گاهی این برداشت غلط مطرح می‌شود که وقتی می‌گوییم شعر آیینی آن را تنها در دو وجه مناقبی و ماتمی و آن هم در قلمرو شعر ولایی خلاصه می‌کنند. این درحالی است که شعر آیینی بسیار دراز دامن است و گستره آن از شعر توحیدی بگیرید تا شعر اخلاقی، عرفانی، اجتماعی تا عرصه‌های امروز که شعر مقاومت، شعر مدافعان حرم و شهادت می‌رسد و سرچشمه همه اینها در منابع اسلامی بوده است.
این پیشکسوت شعر آیینی با اشاره به ظرفیت‌های محافل ادبی در تقویت این نگاه گفت: این نگاه نسبت به شعر آیینی باید تقویت شود و یکی از ظرفیت‌های ویژه‌ای که این محافل ادبی با محوریت کتابخانه‌های عمومی می‌توانند به آن بپردازند، کنار زدن این پرده غفلت و معرفی صحیح شعر و ادبیات آیینی در کشور است. امیدوارم با این حرکت کمبودهای حوزه شعر آیینی در استان‌های مختلف شناسایی و تأمین شود و در آینده نه چندان دور شاهد به گُل نشستن این نخل های تازه به بار نشسته باشیم و از سروده‌های شاعران جوان و ولایی بهره ببریم.
در نخستین جلسه هماهنگی محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مطرح شد؛
گسترش جریان‌های اصیل ادبی با محوریت کتابخانه‌های عمومی
نخستین جلسه هماهنگی محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به منظور معرفی شورای ادبی و دبیران استانی محافل ادبی از سراسر کشور و همچنین بررسی اهداف و دستورالعمل‌های اداره این محافل، به صورت مجازی برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نخستین جلسه هماهنگی محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دوشنبه ۱۶ تیر ماه به صورت مجازی و با شرکت اعضای شورای ادبی نهاد متشکل از مصطفی محدثی خراسانی، علی داوودی، حامد محقق، فریبا یوسفی و نغمه مستشارنظامی و دبیران استانی محافل ادبی و همچنین مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد، هادی آشتیانی، مدیرکل امور فرهنگی و سایر دبیران و کارشناسان فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، برگزار شد.
در این جلسه مهدی رمضانی ضمن تبریک به مناسبت ولادت امام رضا(ع) و ابراز امیدواری نسبت به پایه گذاری یک اقدام فرهنگی ماندگار در این جلسه، طی سخنانی گفت: طی سال‌های اخیر یکی از رویکردهای مهم نهاد تبدیل کتابخانه های عمومی به مراکز فرهنگی اجتماعی بوده که این تبدیل و تغییر، علاوه بر همت مدیران کارشناسان و مسئولان ستادی و استانی نهاد، نیازمند یک ساختار و ساز و کار اجرایی است؛ یکی از این اقدامات شکل‌گیری محافل ادبی در کنار سایر فعالیت ها بوده است که خوشبختانه با استقبال گسترده در استان‌های مختلف روبرو شد.
اهمیت شکل‌گیری و ضرورت استمرار فعالیت محافل ادبی
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد با اشاره به انتخاب جمعی از اهالی شعر و ادب شناخته شده به عنوان دبیران استانی این محافل، افزود: متاسفانه طی سال های اخیر توجه کمی به حوزه ادبیات و شکل‌گیری محافل ادبی در کشور معطوف بوده است؛ امروز مفتخریم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با انتخاب و همراهی جمعی از استادان عرصه شعر و ادب، پایه گذار این حرکت و راه اندازی محافل ادبی در سراسر کشور شده است است. البته ایجاد و شکل گیری محافل ادبی اقدامی بسیار مهم و قابل توجه است، اما مهمتر از آن استمرار این حرکت و مثمر ثمر بودن آنها خواهد بود.
وی خطاب به دبیران استانی و همکاران فرهنگی استان‌ها گفت: امیدواریم کاشت این نهال به همت شما عزیزان به شجره پرباری تبدیل شود که فضای ادبی کشور از ثمرات آن بهره مند شوند و یک جریان ادبی مانا را پایه گذاری کند. ما در نهاد به این اتفاق و این جریان امید بسته ایم. جریانی که شما پای کار آن آمده‌اید و امیدواریم در این روند تمام نگاه ها و جریانات متعهد علاقمند حضور فعال داشته باشد تا با هدایت دبیران منتخب تبدیل به یک جریان ماندگار شود.
لزوم حمایت از جریان‌های اصیل ادبی در قالب محافل ادبی
همچنین هادی آشتیانی، مدیرکل امور فرهنگی نهاد نیز با تقدیر از حضور و مشارکت دبیران استانی محافل، استادان حوزه شعر و ادب و کارشناسان فرهنگی نهاد در استان‌ها در راه‌اندازی محافل ادبی در سراسر کشور گفت: گسترش جریان اصیل زبان و ادبیات فارسی در بین مردم با استفاده از ظرفیت کتابخانه‌های عمومی به عنوان شبکه گسترده فرهنگی در سراسر کشور، از موضوعات مورد توجه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بوده است.
وی افزود: بر این اساس تلاش داریم تا با راه‌اندازی محافل ادبی با محوریت کتابخانه‌های عمومی در سراسر کشور و همچنین با استفاده از گنجینه علم و ادب استادان این حوزه، گامی موثر در جهت غنای ادبی در جامعه برداریم و امید داریم که به زودی با نابودی بیماری کرونا، شاهد برپایی جمع‌های موثر به منظور ارتقاء فرهنگ و ادبیات فارسی از طریق این محافل باشیم.
آشتیانی با اشاره به فرصت باقیمانده برای شرکت در جشنواره کتابخوانی رضوی گفت: شکل‌گیری این محافل فرصت مناسبی در اختیار علاقه مندان به این حوزه قرار می‌دهد تا در فاصله کمتر از دو هفته مانده تا پایان مهلت شرکت در جشنواره کتابخوانی رضوی، آثار و تولیدات خود در بخش داستانک‌های ادبی را به این جشنواره ارسال کنند.
گامی موثر در جهت عمل به منویات مقام معظم رهبری
همچنین نغمه مستشار نظامی، دبیر شورای ادبی نهاد درباره شکل‌گیری و آغاز به کار محافل ادبی نهاد گفت: با توجه به منویات مقام معظم رهبری و توجه ویژه ایشان به شعر و ادبیات و همچنین مطالبه همیشگی ایشان در حمایت از جریان‌های اصیل ادبی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اقدام به تشکیل و راه‌اندازی محافل ادبی در سراسر کشور با محوریت کتابخانه‌های عمومی کرد.
وی درباره اهداف راه‌اندازی محافل ادبی گفت: نهادینه کردن فرهنگ مشارکت عمومی جهت انجام فعالیت‌های ادبی در کتابخانه‌ها و تمهید زمینه اعتلای آن؛ تقویت و راه‌اندازی محفل های ادبی در کتابخانه‌های عمومی جهت ایجاد انگیزه نسبت به شعر و ادبیات فارسی و همچنین ساماندهی نیروهای متعهد و متخصص ادبی به منظور ایجاد تحول فرهنگی در خدمات کتابخانه‌ها از مهمترین اهداف درنظر گرفته شده برای این حرکت بوده است.
مستشار نظامی همچنین درباره روش‌های دست‌یابی به این اهداف توضیح داد: در دستورالعمل تدوین شده برای فعالیت محافل، اقداماتی چون استفاده از ظرفیت محفل های ادبی جهت ساماندهی، ارتقا و حمایت از بکارگیری فعالان ادبی در برنامه‌های کتابخانه‌ها، برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاهی ادبی، تولید محتوا در زمینه ادبیات متعهد، آیینی و حوزه‌های حائز اهمیت و برگزاری همایش‌ها، نشست‌ها و محافل ادبی آورده شده است.
وی ادامه داد: همچنین تشکیل بانک اطلاعاتی اعضای محافل ادبی(اعضاء ویژه و عادی)، برگزاری مسابقات ادبی مختلف و مشاعره، بهره گیری مناسب از فضای مجازی جهت توسعه کمّی و کیفی فعالیت‌های محفل (اطلاع رسانی گزارش جلسات در وبلاگ و...) و همکاری در تولید و نشر برنامه‌های کانون ادبی از دیگر اقدامات محافل برای دست‌یابی به اهداف هستند.
ادامه این مراسم با بیان نکاتی از سوی اعضای شورای ادبی نهاد و دبیران استانی محافل ادبی همراه بود.
با حضور شاعران، نویسندگان و پژوهشگران ادبیات دفاع مقدس برگزار شد؛
نشست ادبی «از آزادسازی خرمشهر تا آزادسازی قدس» به صورت مجازی
نشست ادبی از آزادسازی خرمشهر تا آزادسازی قدس با شعرخوانی شاعران مطرح کشور و پارسی‌زبانان سایر کشورهای جهان توسط اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران با استفاده از ظرفیت فضای مجازی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران، به مناسبت روز آزادسازی خرمشهر و تقارن آن با روز جهانی قدس و روز مقاومت دزفول، نشست ادبی با موضوع شعر دفاع مقدس و مقاومت، بررسی تاثیرگذاری شعر دفاع مقدس بر شعر فلسطین با شعرخوانی شاعران مطرح کشور و پارسی‌زبانان سایر کشورهای جهان توسط اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران با استفاده از ظرفیت فضای مجازی برگزار شد.
در این نشست شاعران مطرحی چون مصطفی محدثی خراسانی و محمدرضا سنگری به همراه پژوهشگران و نویسندگان دفاع‌مقدس و پایداری به بررسی روند شکل‌گیری این نوع از ادبیات پرداختند. ارتباط مستقیم با صحن مسجد جامع خرمشهر، دزفول و میزبانی از شاعران مختلف از طریق مجازی و پخش کلیپ‌های مرتبط، بخش‌هایی از این نشست ادبی بود که به شکل زنده در صفحات مجازی پخش شد.
کاظم رستمی، شاعر و پژوهشگر که اجرای این نشست ادبی را برعهده داشت در آغاز نشست گفت: این اولین نشست از سلسله نشست‌های ادبی با محوریت شعر و ادبیات دفاع مقدس است که اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران آن را برنامه‌ریزی کرده است. امسال در آخرین روز ماه مبارک رمضان، اتفاقی مبارک افتاده و آن هم، تلاقی سوم خرداد با روز قدس است که معانی بسیار بلندی را به ذهن متبادر می‌کند.
رستمی با اشاره به هجمه‌ای که در دوران دفاع مقدس به هویت فرهنگی کشور شد، گفت: ملتی که مورد هجوم واقع شد، نور امید را زنده نگه داشت. جلال آل‌احمد در صحبت‌هایش گفته است کارهایی که امروز در ادبیات انجام می‌دهیم، تاثیرش را سال‌ها بعد در جامعه می‌بینیم. به نظر می‌رسد برعکس این حرف هم اتفاق می‌افتد. یعنی اتفاقاتی در جامعه می‌افتد که بعدها در شعر و ادبیات تجلی پیدا می‌کند.
در ادامه نشست کلیپ تصاویر خرمشهر با مرور جملاتی از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از ایثارگران پخش شد.
ضرورت تعریف شعار و پرداختن به ارجمندی آن
محمدرضا سنگری در ادامه نشست ادبی از آزادسازی خرمشهر تا آزادسازی قدس گفت: دفاع مقدس در متن انقلاب اسلامی اتفاق افتاد و خود به خود ویژگی‌های آن را داشت. انقلاب ما پیوند عمیقی با فرهنگ اسلام داشت و دلیل روشن آن را می‌توانیم در شعارها و ادبیات انقلاب ببینیم. بنابراین ادبیات دفاع مقدس را باید در طول ادبیات انقلاب اسلامی بدانیم و در هر زمینه‌ای که شعر پایداری سروده می‌شود، اجزایی از ادبیات انقلاب را در آن شاهد هستیم.
وی افزود: به طور طبیعی وقتی جنگ اتفاق می‌افتد، نیاز اولیه این نیست که آدم‌ها به شکل اتوکشیده در جنگ شرکت کنند. به همین ترتیب در آغاز دفاع نباید انتظار شعر پخته داشته باشیم. اولین اتفاق در این زمان شکل گیری شعار است. شعار فشرده اندیشه است که به شکل آهنگین بیان می‌شود. اما هنوز ارجمندی شعار را درست تعریف نکرده‌ایم و به همین دلیل گاهی بعضی واژه‌ها بدنام تعبیر شده‌اند. شعار همیشه منفی تلقی شده در حالی که بخشی از هویت هر جریانی است. در کربلا هم نخستین حرف‌ها در شعار و بعد در رجز و شعرها دیده شد.
نسلی دوگانه که دوران طاغوت را پشت سر گذاشت و در انقلاب طلوع کرد
سنگری با اشاره به ویژگی‌های شعر دفاع مقدس تصریح کرد: توفندگی، داغی و رنگ حماسه داشتن، از ویژگی‌های دیگر شعر دفاع مقدس است. در این دوران دو نسل شعری به راحتی کنار هم قرار گرفتند، نسلی دوگانه که هم دوره جاهلیت و طاغوت را دید و هم عصر بعد از آن را ادراک کرد. شاعرانی مثل مشفق کاشانی، محمود شاهرخی، حمید سبزواری و... نسلی بودند که شعر را پیش از انقلاب آغاز کرده بودند و با کاروان انقلاب همراه شدند. نسل نوشکفته شاعرانی مثل قیصر امین‌پور، سلمان هراتی و... بعدها با نسل پیشین همراه شدند. گاهی کاروانی از این افراد به جبهه می‌آمد. اگر بررسی کنیم می‌بینیم که شعر آغازین دفاع مقدس، گرم، تند و حماسی است. در این زمان در شعرها هنوز خبری از سوگ نیست و روح مرثیه‌سرایی را در آنها نمی‌بینیم.
سنگری با اشاره به فقدان ناامیدی در ادبیات دفاع مقدس گفت: در انبوه این همه رنج، ناامیدی دیده نمی‌شود. ادبیات ما، ادبیات امید است. آنها که ادبیات قبل از انقلاب اسلامی را تجربه کردند می‌دانند که در آن زمان، ادبیات یأس‌آلود بود. مرگ، زمستان، بن‌بست و تاریکی واژه‌های قالب بودند. اما مجموعه آثاری که بعد از انقلاب چاپ شدند حتی نام‌شان امیدبخش است، نام‌هایی مانند تنفس صبح، در کوچه آفتاب و...، این یعنی نسلی امیدوار علی رغم مخاطراتی که پیش رویش هست، به وجود آمده است.
تاثیر ادبیات دفاع مقدس بر ادبیات پایداری
دکتر محمد رضا سنگری در ادامه این نشست که به صورت زنده در فضای مجازی پخش شد، در پاسخ به این پرسش که آیا ادبیاتی که با عنوان ادبیات پایداری شکل گرفت با ادبیات مقاومت دنیا ارتباطی برقرار کرده است، گفت: اگر کسی ۵۰ سال قبل از انقلاب را بررسی کند، جریان دین ستیزانه را می‌بیند. آن زمان دین را افیون ملت‌ها و بازدارنده از حرکت معرفی می‌کردند. با وقوع انقلاب اسلامی و بعد از آن دفاع مقدس، همه دریافتند دین می‌تواند موتور حرکت جامعه باشد. دین، مبارزه و ایستادگی می‌آموزد و نقطه عطف آن آزادسازی خرمشهر است. هیچکس فکر نمی‌کرد با آن زمینه‌سازی‌ها و امکانات نظامی، امکان آزادسازی خرمشهر وجود داشته باشد. چنین مقاومتی که ریشه در دین داشت، برای جهان الگو شد.
وی افزود: در فلسطین، مبارزه قبلا مبتنی بر تفکرات مارکسیستی بود، اندیشه‌های چپ وجود داشت اما بعدا مسئله عوض شد. دفاع مقدس الگوهای تازه به دنیا داد؛ الگوی مقاومت. به این ترتیب این تاثیر در ادبیات هم بر جا ماند و در اشعار شاعران کشورها هم نمادها و الگوهای دینی حضور پیدا کرد.
سنگری تاکید کرد: از آنجا که انقلاب ما مردمی بود، توجه به مردم در جریان ادبیات جامعه عرب قوی شد. مردم کم کم در شعر قرار گرفتند. جامعه‌ای روزی در جنگ ۶ روزه از اسرائیل شکست خورده بود، اما بعد جامعه کوچکتری در ۳۳ روز بر همین دشمن پیروز شد. ادبیات انقلاب و دفاع مقدس ما به مردم جهان، باور و ارزش و احساس توانمندی داد و به آنها گفت اگر قدم در این راه بگذارید پیروزید، این درس خرمشهر بود.
دریغ از فراموشی دفاع مقدس
سنگری در ادامه با اشاره به این هشدار که نسل‌ها در حال تغییر هستند و حافظه‌ها بسیاری از خاطرات دفاع مقدس را فراموش می‌کنند، تصریح کرد: زمانی که حافظه نسل‌ها در موضوع دفاع مقدس دچار فراموشی شود آن وقت ما جز اندوه و دریغ برای از یاد رفتن جنگ نخواهیم داشت. امروز اولین ژانر میدان‌دار ادبیات دفاع مقدس، خاطره است و بیشترین آثار هم در این حوزه خلق می‌شوند. هنوز وصیت‌نامه، میثاق‌نامه، سنگرنوشته‌ها و لباس‌نوشته‌ها باقی مانده و به آنها نپرداخته‌ایم. یک دهه دیگر برای این کار خیلی دیر است، هرچند که حالا هم دیر شده. امیدوارم این نشست زمینه‌ای باشد برای این که این دغدغه‌ها شنیده شوند.
با آغاز دفاع مقدس مفاهیمی چون مقاومت، ایثار، پایداری و از خودگذشتگی معنا پیدا کرد
در ادامه، مصطفی محدثی خراسانی در نشست ادبی از آزادسازی خرمشهر تا آزادسازی قدس با اشاره به روند شکل‌گیری جریان ادبی دفاع مقدس گفت: دفاع مقدس سرنوشت انقلاب اسلامی را تغییر داد و مسیر را برای تداوم آن باز کرد. با آغاز دفاع مقدس به آرمان‌هایی دست پیدا کردیم که در ابتدای انقلاب شاید محدود به سرنگونی رژیم ستمشاهی بود اما با آغاز دفاع مقدس مفاهیمی چون مقاومت، ایثار، پایداری و از خودگذشتگی معنا پیدا کرد و این رخداد حماسی نسبتی تنگاتنگ با رخدادهای تاریخی به خصوص حماسه حسینی یافت.
وی با اشاره به روند شکل گیری شعر دفاع مقدس گفت: شعر دفاع مقدس مسیر شعر انقلاب اسلامی را تغییر داد. هرچند هر دو هم‌مسیر هستند، اما دفاع مقدس باعث عمق بخشی و گسترش مفاهیم شد و همان ارزش‌ها که در این واقعه بزرگ بود، به شکل عمیق‌تری در شعر دفاع مقدس گسترش پیدا کرد.
محدثی خراسانی در ادامه با بررسی روند تغییرات ادبیات انقلاب و دفاع مقدس تصریح کرد: در سال‌های ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، هنوز جوانان به عرصه شعر انقلاب پا نگذاشته بودند و هیجان اتفاقات، شعر را هم به سوی بیان شور و هیجان می‌برد. اما در سال‌های میانی دفاع‌مقدس، جوانانی که توانایی بیان شعر داشتند، پا به عرصه گذاشتند و اوج شعر انقلاب در سال‌های میانی دفاع مقدس رخ داد. به این ترتیب سایه شعر دفاع‌مقدس روی شعر انقلاب اسلامی افتاد.
محدثی خراسانی در ادامه افزود: نه فقط در آفرینش ادبیات، مردم نقش اساسی دارند، بلکه مخاطبان اصلی ادبیات هم همین مردم هستند.
نسل شاعران امروز همچنان پیوندشان را با دفاع مقدس حفظ کرده اند
وی در ادامه با اشاره به مسیری که شعر دفاع مقدس بعد از پایان جنگ طی کرده است، تاکید کرد: سیر تکاملی شعر را در اشعار شاعرانی مثل سید حسن حسینی می‌توان دید. فرهنگ شهادت و ایثار آنقدر عمیق در سطوح جامعه رسوخ کرده که امروزه جوانانی که حتی بعد از جنگ متولد شدند، همچنان پیوندشان با دفاع مقدس برقرار است. انرژی این حماسه آنقدر سرشار بوده که به آنها منتقل شده است و جوانانی که امروز شعر پایداری، مقاومت و اشعار مربوط به مدافعان حرم را می‌گویند از همان منظر ارزشی دفاع مقدس به این مفاهیم نگاه می‌کنند.
محدثی خراسانی با اشاره به اینکه جریان شعر دفاع مقدس که امروز به شعر پایداری و مقاومت تبدیل شده است بسیار امیدوار کننده است، افزود: آنچه تاکنون به دست آمده، بیش از آنکه حاصل تلاش برنامه‌ریزان فرهنگی باشد، حاصل تلاش، عشق و ایثار شاعران بوده است. در ادامه این مسیر با توجه به اینکه از سال‌های دفاع مقدس هم فاصله می‌گیریم، نیاز است که نهضت بزرگی در ثبت و ضبط ادبیات دفاع مقدس و ارزیابی‌ها و نظریه‌های پیرامون آن شکل بگیرد. همه به ضرورت این موضوع واقفند، اما نهاد و مجموعه‌ای باید راهبری این جریان را بر عهده بگیرد که فرصت تلف نشود.
شعر مقاومت مردم فلسطین همگام با مبارزات مردم است
در بخش دوم این نشست که با ارتباط مستقیم با مسجد جامع خرمشهر آغاز شد. محمد نبی‌زاده، مجری حاضر در صحن این مسجد گفت: اینجا جایی است که قلب ایرانیان در آن می‌تپد و در چنین روزی همه مردم به یاد آن هستند. امسال به خاطر شیوع بیماری کرونا، مراسم‌های حضوری تعطیل است و برنامه‌ها به شکل مجازی برگزار می‌شود.
مهمان بخش دوم نشست، علی داوودی، شاعر و پژوهشگر بود. او در توضیح اینکه شعر ما، چه نسبتی با شعر فلسطین دارد، گفت: امام خمینی(ره) فرموده فلسطین پاره تن ماست، شعر ما هم چنین نسبتی با شعر فلسطین دارد. اساسا شعر، زبان عرب است. شعر بخشی از وجود جامعه عربی است. ضمن اینکه در جامعه فلسطین، شعر زبان رسانه است و خلا رسانه‌های دیگر مثل سینما را پر می‌کند. جایگاه شاعران در جامعه عربی صرفا شاعری نیست، آنها روشنفکر و پیشتاز جریان‌ها هستند. بنابراین هر وقت نام فلسطین را می‌شنویم، در کنار مبارزات مردم، یاد شعر فلسطین هم می‌افتیم.
داوودی با اشاره به اینکه شعر فلسطین، بخشی از شعر عرب است، اضافه کرد: درباره این شعر می‌توان گفت در کشورهایی که مشابهت فرهنگی دارند، جریان‌های ادبی هم به یکدیگر شبیه هستند. شعر فلسطین، حادثه‌ای نو در جامعه عربی است و آیینه تمام‌نمای تحولات محتوایی و فرمی در شعر عرب به حساب می‌آید.
داوودی به سیر تغییرات شعر فلسطین اشاره کرد و گفت: در بیش از ۱۰۰ سال اخیر چند دوره کاملا مشخص در شعر فلسطین دیده می‌شود. در آغاز، شعرها کلاسیک با همان فضای مشخص این نوع شعر هستند. اما در دوره‌ای، شعر به مرحله فردی شدن و حضور انسانی شاعر می‌رسد و رومانتیسم را شاهد هستیم.
پخش کلیپ هایی در خصوص مرور جملات رهبر انقلاب با موضوع قدس و خرمشهر، شعر خوانی شاعران خارجی پارسی زبان با موضوع روز قدس، ارتباط مستقیم با شاعر متعهد خانم فریبا یوسفی و شعرخوانی ایشان با موضوع آزادی خرمشهر، ارتباط مستقیم با سعید عزیزی شاعر شعر خاطره انگیز «ممدی نبودی ببینی شهر آزاد گشته»، ارتباط مستقیم با دکتر کافی پیرامون شعر دفاع مقدس و شعر فلسطین و نیز پخش اولین اذان قرائت شده از مسجد جامع خرمشهر پس از آزادسازی، از دیگر بخشهای این نشست ادبی بود.
این نشست بصورت زنده از صفحه مجازی نهاد کتابخانه ها (Instagram.com/iranplir)، آپارات استان تهران (aparat.com/tehranpl) و پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور (iranpl.ir) پخش گردید.
محفل ادبی فیض اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران 29اردیبهشت ماه بصورت غیرحضوری برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های استان تهران، در این محفل علاوه برچهره های شاخص ادبی، شاعران شناخته شده پارسی زبان سایر کشورها نیز حضور داشتند. در این محفل پیام ویدیویی دکتر غلامعلی حداد عادل به مناسبت روز بزرگداشت ادب فارسی و سخنان استاد علیرضا قزوه پیرامون گسترش زبان فارسی در شبه قاره هند منتشر شد. جمع خوانی ابیاتی از شاهنامه فردوسی در مدح امیرالمومنین(ع) توسط اعضای محفل ادبی فیض و نقاله خوانی اعضای کودک و نوجوان و معرفی نسخ کهن و نسخ معتبر شاهنامه توسط علی داوودی، خوانش شعر تقدیم به حکیم فردوسی و خوانش ترجمه منظوم ادعیه ماه مبارک رمضان از بخش های دیگر بزرگداشت زبان فارسی بود. شعرخوانی میلاد عرفان پور شاعر مطرح رباعی سرا آغازگر مبحث بزرگداشت خیام و رباعی در جلسه محفل ادبی فیض بود.
پس از آن نکاتی پیرامون رباعی و جایگاه جهانی خیام توسط دکتر علی داوودی مطرح شد و شاعر رباعی سرای گیلانی آقای بهرام مژدهی کتاب رباعیات خود با عنوان «یک دوم» را با خوانش رباعیاتی از این کتاب معرفی نمود. در مبحث شعر کودک و نوجوان این هفته ی محفل ادبی فیض با حضور بابک نیک طلب به موضوع رباعی در شعر کودک و نوجوان و کتابهای شاخص شاهنامه برای کودکان و نوجوانان پرداخته شد. پخش کلیپ شعرخوانی شاعران در آرامگاه خیام و افلاک نمای خیام بخش دیگری از محفل ادبی فیض در گرامیداشت این شاعر و دانشمند بزرگ و نیز بود، قرائت بخش هایی از کتاب"جلسه شعر" تالیف دکتر اسماعیل امینی پیرامون رباعی توسط نرگس بدشت از جمله بخش های متنوع محفل ادبی فیض بود. از دیگر برنامه های این هفته محفل ادبی فیض می توان به خوانش اشعار پویش شوق زیارت در حاشیه جشنواره کتابخوانی رضوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و کارگاه صحیح خوانی غزلیات حافظ اشاره کرد.
چند رباعی از میلاد عرفان پور
خاموش شدم، سکوتم از غم می گفت در من کسی از آنچه نگفتم می گفت راز دل خود به اشک اگر می گفتم این طفل زبان بسته به عالم می گفت
من کوهم و ماجرای عشقم کهن است شاگرد دبستانی من کوهکن است من سنگدلم یا تو؟ ببین ای دریا این رود که پیوسته به تو، اشک من است
تلخ است که لبریز حقایق شده است زرد است که با درد موافق شده است عاشق نشدی وگرنه می فهمیدی ... پاییز، بهاریست که عاشق شده است
